Selasa, 29 Mei 2012

YAMA PURWA TATTWA


YAMA PURWA TATTWA



1.b Om Awigenamastu nama sidham. Nihan upacaraning mati, aywa kurang, apan awak sang mati, Pisang Jati pinaka warna, asep pinaka mata, Nasi Angkeb pinaka cangkem, Bubur Piratha pinaka sabda, Dukut Lepas pinaka bol, cawan pinaka gidat, kayu sugih pinaka irung, kusa pinaka bulun mata, jawa pinaka alis, pili-pili pinaka pangenyet hati, panjang hilang pinaka lidah, Endong pinaka lambe, rowan penyalin pinaka gigir, asep maka isit. Pengawak maka balung giri, tebu pinaka lengen, cendana pinaka tulang kacing, basan ubad pinaka sari, pinaka atma, panyugjug pinaka marga, panyugjug memeri pinaka papucuk, kalambi pinaka kulit, wangsul pinaka telapakan suku, tetepong pinaka entud, ganjang mapipis pinaka tulang cikal, sangku pinaka kakembungan, ilih pinaka ambakan, kotak pinaka isi,
2.a. tiga sampir pinaka wat gagading, emben-embenan pinaka ulu, ika kaweruh akena away kurang, ila-ila dahat, yogya lekasakena den ira Sang Dharma. Nihan Tingkahing Anyawa Wedhana, Guling babangkit adananan, maka panebasan tetandingan di ngiyu, tigang ngiyu, tatingkrb angiyu, sedahan kawah angiyu, nasi garuda angiyu, pengalang-alang angiyu, semalih nasi gagak, sri kakili, angel-angelan, 22 tanding, tambilung upih 108, cunguh kawu, 40, misi aru, ne tatelu, mabe karotok kakul, malih ne tatelu mabe getih, getih mahawuk awon, malih taksisir, tambilung upih mageng asiki, medaging nasi, mabe karotok kakul, ambengan sagegem, getih salimas, mabe ati, matungkeh eha, mapanca kosika, maka panhuman, daksina 1, pras 5, nasi putih, nasi abang, nasi kuning, nasi ireng, saji asiki mahulam bebek,
2.b. Puputeng pahumahan, lekesan 40, saha geng kadi cane, malih mbuket, tumpeng apucak manik, satingkahing panyegjeg maka panebasan, makadi sepagading madaging aru, maurab candana, matanceb orti pulekrethi, malih karas medaging babalungan, jatu keeling, warna, prabot kaki patuk, karas medaging saprabot undagi. Malih maka dasar kawah, kaping mawarna nuhut urip-uripan, pamuket sarwa galahan, , malih panjang ilang, cacar samah, bubuh pirata, malih prancah bawi ji 555, mangawangun urip, wakwakan mentah, urutan angin, pala kiwa, getih apinggan, bokbokan kawah, benang mawarna, bokbokan garuda, benang selem, benang baraj, benang putih. Malih gula sakerek, nyuh asibak, medaging gula abungkul, malih nyuh asibak medaging jijih, botol 2, timpal wak-wakane, taluh 9, nasi palupuhan, 1, nasi punjungan 1,
3.a. nasi sokan 1, tuak akelukuh 1, arak akelukuh 1, yeh abrerongan, sujang rentet 5, malih jinang tatingkeb 225, jinah babangkit 225, jinah pulagembal 225, jinah sedahan kawah 225, jinah garuda 225, malih jinah kaki patuk 225, pagu 225, jinah pengalang-alang, 225, jinah segeh dewa, dadwa, makawangen masoca indra majinah pada 225, benang pada matukel, pras penyarikan, 5, majinah pada 25, sasantun nanding banten panca sanak, nasi dadong patuk akuskusan, iwak ayam gumerot, angkeb 1, caratan, trisula, pane padma, payuk cakra, sasantun nanding banten penyapa, yene uttama 1700, yan madya, 700, yan nista, 500. Itti Sastra Yama Purwana Tattwa, ngaran, indik kramaning wwang mati mapendem, yan satawun, dwang tawun, tigang tawun, selawase tan,
3.b. tan kapreteka, yan wawu setawun kapreteka, ayu ikang atma, wwange mati bener, yan hana dwang tawun liwaran ring satawun, atman sang mati dadi dette, dengen ring setra, mahas ring setra ngadakang gering. Mwah yan wwang mati mapendem, yang hana mreteka, aja mreteka marep tulang wangke juga, hana pawarah Bhatara yamma mungguwing sastra :
Uduh Sang Panditha jana loka, mwah sang ngarepin sawa, sumuruping siti dharani, yan tan hana satawun puput sengkernia, aja mreteka tawulaning wangke juga, tan prasida ilang letuh Sang Hyang Atma wangke ika, apan wangke ika sat mulih ring jeroning pagarbha Sang Hyang Ibu Pritiwi, waluya sampun mageseng mahawak tanah. Saletuhing pritiwi rumaket ring wangke ika, teka wenang sang panditha ngarcana ayu atma sang kapreteka, wenang sang panditha anugraha weh awak-awakan sang mati, sida mulih atmania ring byomantara Siwa, ilang letuh ipun,
4.a. rawuhi Sang Hyang Atma, gawenin malih awak-awakan sang mati, yan ring wwang semati samuruping sithi, cendana merik anggen awak-awakan wangke ika, panjangnia salengkat ring samusti, lumbangnia telung nyari, masurat wwang mati, mesi sastra Tri Aksara, Ong Kara Mula, Rwa Bhineda, dulurin upakara mati sakrama ring desa pakraman wenang prateka. Mwah tulang wangke ika ne mapendem, wenang wangunen, gagah ring dina pengaskarania esuk, wasuhi den abresih we kumkuman, mwah we kalungah nyuh sasih, genahang ring setra, gawenan kuwu, wehana dahar kasturi, bubuh pirata, suci 1, rawuhing patiwa-tiwania, tumut kageseng tulang wangke ika, tunggilang ring awak-awakan sang mati ika, away mreteka tulang juga sang mati matanem, idhep amreteka I Bhuta Cuwil, ngaran tulang ika, atman sang mati kari letuh, mwah wwang sudra jadma, majagawu anggen
4.b. pengawak-awak sang mati, karma tunggil kadi kuna. Yan nora samangkana, sudosa sang mangentas, mwah sang amreteka, mwah amanggih sangsara sang atma, ri tegala lumaris Sang Hyang Atma rawuh ring Banjaran Santun, katon antuk widyadara-widyadari, atma rawuh marupa Cuwil, mehambu apek apengit, malayu watek apsari, ngadek ambuni atma rawuh,  umatur-atur ring Bhatara, atma letuh ika katundung kahinebin dwara wesi, winarah amungguh ring wara ajram, mawak Bhuta Cuwil mwah Detthe, angadakaken gering sasab, amati-mati wwang wang sarwa pasu. Mwah yan hana mati kalebuing dosa, salah pati, gering ila awaning mati, ring semasana juga wenang preteka, tawulania juga wenang preteka, yan wwang mati salah pati

Senin, 28 Mei 2012

SEPUCUK SURAT


SEPUCUK SURAT

Anakku...
ketika aku semakin tua,,
aku berharap kamu memahami dan memiliki kesabaran untukku

suatu ketika aku memecahkan piring,
atau menumpahkan sup diatas meja, karena penglihatanku berkurang
aku harap kamu tidak memarahiku
orang tua itu sensitif,,,
selalu merasa bersalah saat kamu berteriak

Ketika pendengaranku semakin memburuk,
dan aku tidak bisa mendengar apa ayang kamu katakan,
aku harap kamu tidak memanggilku "Tuli!"
mohon ulangi apa yang kamu katakan atau menuliskannya
Maaf, anakku... aku semakin tua

Ketika lututku mulai lemah,
aku harap kamu memiliki kesabaran untuk membantuku bangun
seperti bagaimana aku selalu membantu kamu saat kamu masih kecil, untuk belajar berjalan
aku mohon, jangan bosan denganku

Ketika aku terus mengulangi apa yang ku katakan,
seperti kaset rusak
aku harap kamu terus mendengarkan aku
tolong jangan mengejekku, atau bosan mendengarkanku
apakah kamu ingat ketika kamu masih kecil
dan kamu ingin sebuah balon?
kamu mengulangi apa yang kamu mau berulang-ulang
sampai kamu mendapatkan apa yang kamu inginkan.

Maafkan juga bauku...
tercium seperti orang yang sudah tua
aku mohon jangan memaksaku untuk mandi
tubuhku lemah.....
Orang tua mudah sakit karena mereka rentan terhadap dingin
aku harap aku tidak terlihat kotor bagimu...
apakah kamu ingat ketika kamu masih kecil?
aku selalu mengejar-ngejar kamu... karena kamu tidak ingin mandi
Aku harap kamu bisa bersabar denganku,
ketika aku selalu rewel
ini semua bagian dari menjadi tua,,
Dan jika kamu memiliki waktu luang,
aku harap kita bisa berbicara
bahkan untuk beberapa menit
aku selalu sendiri sepanjang waktu
dan tidak memiliki seorang pun tuk diajak bicara
aku tahu kamu sibuk dengan pekerjaan
Bahkan jika kamu tidak tertarik dengan ceritaku
aku mohon berikan aku waktu untuk bersamamu
apakah kamu ingat ketika kamu masih kecil?
aku selalu mendengarkan apapun yang kamu ceritakan tentang mainanmu

(Kiriman dari seorang Teman yang selalu ada dalam hatiku, menghias hampir semua mimpiku, juga angan-anganku.........terima kasih).

JINARTHIPRAKRTI


Om Awighnam asthu!

Nahan laksana sang tathagata mahayana pwa yan kawruhi
Purneng rupa sacihna sang wiku huwus mandel haneng jro hati
Mundi goduwa len ganitri paragi mwang sambarasryaputih
Mwang tekang katiwandha yogapata sakweh ning sinangguh krama.(1)

Nahan mundi ngaranya sang makamanah dharmaswabhawahening
Suddha prakrti nisprapancamaya sunya jnana nirsanggraha
Nirsambodhana nirwikalpakamayalilang mahasaswata
Mundi pwaiki ngaranya nitya maparas murdhang lengis nityasa.(2)

Jnana wruh mangiring pasuk wetu nikang pranadi buddhyatsaha
Mwang wruh rider ikang sarira mahili mendran lana cakrawat
Ndah nityanghanaken prawesa makadon prityang prajamandala
Nahan teki ganitri tan pasalahan de sang mahapandita.(3)

Nirbyapara nikang manah ya ta maweh prityang nikang rat kabeh
Mwang sang dewa sireki mukhya ginawe tusta niran langgenga
Mwang sang rsi sireka langgenga siwin mangde sukha ning praja
Yeka goduwa tan kasah ri sira sang mahyun tumemwang taya.(4)

Buddhi lwir rawiteja lumra sumeno ring sarwatatwagama
Otsahana rajah tamah pada geseng sakweh nikang sadripu
Artha mwang kama sabda len dasamahabhayalahawreg hilang
Nahan tang paragi prasiddha tininget de sang masadya hayu.(5)


Jnana lwir hening ing langit kinatayan dening hima mwang limut
Wruh ring sarwawisesatatwa nguniweh ring buddhamargottama
Tingkah sri jina ring sarira kahidep dewi niran sakrama
Yeka sambara tan wenang winasehan tan bhasmi dening panas.(6)

Jnana wruh humidep ri sunyata nikang sarwatatwa dharmatmaka
Sthiraningseti tunggal ing sakalatatwa mwang sarirakrama
Mwang pancendriya buddhi tan pamisaya tan kapusan byapara
Nahan tang katiwandha ring paramatatwa ndan ginuhyeng manah.(7)

Prajna wruh ring awesa guhya atiyoga mwang hidep wiryawan
Salwir neng surapuja yeka kahidep nang dewaharakrama
Sarwopakriya sarwadesana telas tang mantra tantra stuti
Yeka yogapata prasiddha kumawitan wetwa ning durnaya.(8)

Jnanotsaha taman pegat mulahaken puja stuti sri jina
Suptadikriya tan katalyan iniwo nangken trisadhyatutur
Mangganghela tan artha karya magawe dharma trikayottama
Yekangken kaharan sawit ri sira sang pandyahyun ing sunyata.(9)

Pujanta sthiti sarwalaksana ya puja sing sasolah bhawa
Salwir ning wacanamanis parahitangken mantra nityasthiti
Sing cittanta japaprayoga magalar bayu triratna traya
Sing karyanta ya yogakarana ri siddha ning kayogiswaran.(10)

Silantaginaking mulat ya tika kembang tan malum nityasa
Sing sojarta kapanditan mijil arum gandha wanginyan sumar
Wruhteng tatwawisesa buddha ya tika wijanta nityagelar
Jnanahning humideng maya kadi minak yeka niwedyahalep.(11)



Nahan hetu ni sang wuwus wruh irikang dwimatratatwalicin
Byakta tinghala tatwa sakrama nikang tantrenusir sang wiku
Anghing jnanawisesa buddha kahidep tan dura tan sangsaya
Ndan samangkana tan sapeksa ri ulah lwir bhranta ring laksana.(12)

Wwanten teka gegon bratangkenan ikang de sang makinkin hayu
Nang satparamita prakasita gegon tang dana ring purwaka
Len tang sil muwah ta santi saha wirya dhyana len kawruhi
Prajnantyanya ya teka kawruhi nihan tang dana tingkah nika.(13)

Ambek nitya leba ring artha nguniweh yan twak sekul bhojana
Lawan stri tuwi putra putri yadiyan tawehaken ring maton
Rah len mangsa atinta soca yadiyan kawehaken ning maton
Nahan teka ya danaparamita yekin tambayan kawruhi.(14)

Raksekang jinasasana krama nikang siksa tata gegwani
Tan byapara tikang trikaya ring ulah yan ton sukha ning para
Nang pranatipatiwiratyadi ya teka dohaken purwaka
Nahan kawruhi silaparamita manggeh wwang tumengwang hayu.(15)

Ambek lwir madhu sinyukan madhu sedeng ning wwang maweh duhkhita
Tan molah humideng wisuddha mahening himper wiyat nirghana
Aptyaweha sekheng manah lara kedeh mahyun sukha ning manah
Santiparamita pwa nama nikahen yekan gego nityasa.(16)

Tan warsih nikanang trikaya pagawe karmahajeng nityasa
Yapwan ring rahineng sinapwan angaji mwang lot mamujanulis
Yan ring ratri majagra yoga japa lawan dhyana puja sthuti
Wiryaparamita ki kawruhi mahamargangusir sunyata.(17)



Jnananunggalaken sarira kalawan sing sarwasattwatmaka
Dehangkwajana sarwasatwa marika dehangku satwatmaka
Nahan hetu ni sih niraksama rika satwadikadhah tuwi
Yeka dhyana ngaranya paramita teki swargamargapageh.(18)

Jnana wruh ri atinta len anagata mwang wartamanakrama
Mwang ring sarwawisesatatwa samaya mwang sarwasastragama
Wahdyadhyatma wisesayoga sakala mwang dikwidikdewata
Prajnaparamita kramanya ta gegoh manggeh wekas ning brata.(19)

Nang satparamiteka purwaka gegontan mahyun ing sunyata
Byaktasih pwa bhatara buddha ri sira sampun kacittagraha
Apan mula wisesatantra wekas eng tattwenucap sang wiku
Jnanadwaya wisesatatwa nikihen dewi mahakarana.(20)

Wwanten paramita kramanya acatur brahmaviharapageh
Metri mwang karunadulur mudita len tekang upeksangiring
Nang satparamitapupul pwa yan lawan brahmawiharatemu
Yeka paramita prasiddha dasa saksat karuneng sri jina.(21)

Nahan metri ngaranya buddhi gumawe kahaywan ing rat kabeh
Lawan tang karuna pwa buddhi malaranon wwang mahaduhkhita
Len tekang mudita pwa buddhi sukha yan ton tusta ning wwang waneh
Ambek suddha parartha tan phala katonnyopeksa ling sang wiku.(22)

Lawan ta haywa malupeng bhuwanang sarira
Abdhi mwang adri paramottamadehatatwa
Manggeh pangasrayana ning mangusir kamoksan
Apan tika pwa maparek saki pada sanghyang.(23)

Nahan ta tingkah ing awak jaladhi kramanya
Raganta tan patepi yeka banunya majro
Dwesanta meweh ika teka karangnya durga
Mohanta wibhrama sumek ya tikombakagong.(24)

Dambhanta tan pahamengan kruramina rodra
Irsyanta sarwawisa sarpa wisesa mandi
Matsarya yeka talatekna suket maheweh
Lawan tikang trimala yeka harusnya madres.(25)

Lawan rajah tamah ika tang alusnya nitya
Krodhanta yeka ya riwut mariwung hanginya
Pancendriyangkena hudanya barat halisyus
Jnananta mudha rasa ning banu tikta lumra.(26)

Jnananta dhira ya ta panghilangan maheweh
Prajnanta yeka matemah ksirasagaralwa
Tekan puter ta ya ring adri mahawisesa
Nang linggacetya himawan ndin amandalani.(27)

Yeka ganitri ya ta sarwajinan patingkah
Nangken watek hyang amuter tikang adrilingga
Nang sutra yeki paramottamabuddhisattwa
Kangkenya naga pamuter nikanang watek hyang.(28)

Enak pwa denta mamuter nikanang watek hyang
Wijnana paramita teki wilangnya sunya
Hyang sri ya tanggalaniran rumuhun ta welkah
Kangken ta pawakaning amrta meh katemwa.(29)



Enak pwa nirwisaya ning ksiracitta sunya
Bayu triratna humeneng sthiti ekatana
Yeka ta darsana bhatara wisesabuddha
Maya prabhaswara sira nirakaradeha.(30)





( BERSAMBUNG....)


LONTAR KALA PURANA


 LONTAR KALA PURANA

Awighnam Asthu

Iti kala Purana, maka purwaka sang Hyang Siwa ring swarga Siwa Loka, kawuwusen Bhatara Siwa, hana putran ira kalih siki laki-laki, kang panuwa Sang Hyang Kala, kadi tapning raksasa warnan ira, kang ari Sang Hyang Panca Kumara ngaran ira, kari rare, apekik warnanira, sira Bhatara Kala duk mijil sandya wela, ri dina Wrespati, Pwon, Wara Wayang. Sang Hyang Panca Kumara duk mijil sedek prabata, ring dina, Coma, Kliwon, Wara Wayang.


Sang Hyang Kala matapa ring sema stanan ira. Ikang rare Sang Hyang Panca Kumara, kari aneng swarga, iningu de yayah ira Bhatara Siwa. Mangke tucapa sampun aluhur Sang Hyang Kala, wineh nugraha de Hyang Kasuhun Kidul, wenang anadah wwang, sawijil ing Wara Wayang, salwiring wwang lumaku tengah ngwe bener, mwang wang lumaku ring sandya wela, mangkana panugrahan ira Sang Hyang Kasuhun Kidul.


Dadi menget Bhatara Kala, ring kadarman ira, apan hana arin ira pareng mijil ring Wuku Wara Wayang, wenang pinaka tadah nira, apan Sang Hyang Panca Kumara aweton Wuku Wara Wayang, ring dina, Coma, Kliwon. Yatika denira Sang Hyang Kala manangkil i yayah ira Bhatara Guru, satekan ireng swarga, pranamya ta nembah i jeng ira Bhatara Siwa, mojar Bhatara Siwa ring sutan ira; ‘duh anaku Hyang Kala, bage kamayangan tekan ta ring rama ya bapa, aparan prayojanan ta, dak warah ri bapan ta, manawi wonten pamidin ta ri kami.’ Ling Sang Hyang Kala; ‘singgih doning padgata kala anak ta dateng, hulun aminta tadahan ri jeng Bhatara, kadi pasung ira Sang Hyang Kasuhun Kidul ri pinakang hulun, manawa wruhe jeng Bhatara, aneda kang rare si Panca Kumara arining hulun, tinadah mami, apan wetunya sang aweton ring Tumpek Wayang, wwang aweton mareng Wuku Wara Wayang, pinaka laba mami.’ Mangkana ling Sang Hyang Kala.


Sumawur Bhatara Siwa; ‘lah ya ta anaku Hyang Kala, kaya lingmu ri kami, hulun nugraha, mene ana pasamayang ku ri kita laki, lamakane kita amangguh ayu katekeng jemah, kita tan wenang anadah wang yang durung akupak, aywa kita anadah antekena rumuhun.’ Mangkana ling Bhatara Siwa, masinggih Hyang Kala, manembah amwit ri pada Bhatara Siwa, ling Bhatara; ‘rahayu tanaku yang mangkana.’


Heneng akena ikang kata sakareng, watara wonten limang tahun, menget Bhatara Kala ri samaya, umedek muwah, ring jeng Bhatara Guru, muwah aminta sanake Sang Panca Kumara. Ling Bhatara; ‘hana patanggeh mami ri kita anaku, malih akajeng, antya kena denta.’ Ling Sang Hyang Kala; ‘anak paduka Bhatara anuhun, muwat amwit Sang Hyang Kala, muwah ri wesma nira nguni.’ Ucapa Bhatara Siwa amecikana putranira, Sang Hyang Panca Kumara, winastwan de Bhatara Guru, tan wenang atuha, kewala rare juga, tucapa huwusnya sakajeng, muwah datang Bhatara Kala, manangkil i Bhatara Guru, aminta Sang Hyang Panca Kumara, mangkana ling Bhatara Siwa asung wacana ring putra nira; ‘kamung anaku sang Panca Kumara, tan urung kita mangke, tinadah de kakan ta Sang Hyang Kala, ri tekaning dina Caniscara Kliwon, Wayang, kunang mene ana pangupayangku, pamahayu sariranta, wenang tinular i wang ring mrecapada, katekeng delaha.


Mangke ana mami rumenga wreta sajati, hana rakwa ratu lewih ring madyapada, maka ngaran Prabhu Maya Sura, ratu jumeneng ring Kreta Nagara, marangka kita anaku, amenda mekula kita, aminta sraya ri sira, maka pangileng urip ta, apan kakan ta Hyang Kala, malih tigang dina mangke, ring Caniscara, Kliwon, Wayang, arep anadah sariranta, lah age kita tumurun mareng mercapada, angulati ratu ring Kreta Nagara.
Neher winastwan ta sang Panca Kumara, astu kita anaku dirgayusa pari purna.’ Mangkana ling Bhatara Siwa.


Anembah amwit sang Panca Kumara, mintar turun ring madyapada, dumunungeng bumi Kreta Nagara, jumujugeng pura nira Sang Prabhu Maya Sura, sedang tinangkil ing bahudanda nira kabeh. Ta danantara, datang Sang Hyang Panca Kumara, makidupu sumungkemi pangkwan ira sang prabhu, kagyat sang nata Maya Sura, agya atanya ri sang wawu prapta, ling ira; ‘i aparan kita wong rare teka sumungkem i kisapwangku, saha tawan-tawan tangis, lah warah akena.’ Mojar sang rare cili, maka ngaran Panca Kumara, tan ana waneh don mami dateng, aminta sraya angilen ri jeng maharaja, sawet ning ana kakangku sanak matuha, wineh nugraha ring sang Hyang Kasuhun Kidul, sinung nugraha amangan wang, asing aweton Wuku Wara Wayang, wenang tinadah de Sang Hyang Kala, hulun aweton ring dina Caniscara Kliwon Wayang, yatika donya nakta, prapta, aminta sraya mengilen rijeng sri nara natha, lamakane kari angesang, mangkana ling Sang Panca Kumara. Ujar sang prabhu, uduh anakku Sang Panca Kumara, yan mangkana, kami angilekena kita.


Irika ta sang para mantri kabeh, kapwa sumungsung sadateng Sang Panca Kumara, pada awelas ri sira. Mojar Sang Prabhu Maya Sura, duh masku Sang Panca Kumara, aywa sangsaya, ingke angilen ri kadatwan mami, munkari agesang yeki si Maya Sura, mangke kami makon ring tanda mantri kabeh, angatag pwe kang peka yoda, prasama rabdang sanjatam kita daran maraheng dalem puri, prayoda mami mengemit kiteng yawa, tumandang i sadatang Sang Hyang Kala, arep mami amagut kasinga wikrama ne Sang Hyang Kala, mangkana ling ira Sang Prabhu, tandwa tinuntun Sang Panca Kumara, maraheng jero kadatwan, heneng akena.


Tan dwa kinon de Sang Prabhu, anabeh teteg agung, saha rabdang sanjata, kinon angider i puri sang prabhu, kinon amagut satekan ira Sang Hyang Kala. Amangke sampun ira Sang Panca Kumara, angilen ring kadatwan ira Sang Prabhu Maya Sura.


Tucapa muwah Bhatara Kala, apan teka samaya sangketa nira nguni, ri tekaning dina, Caniscara, Kliwon, Wayang, lumaris Sang Hyang Kala, manangkil i Bhatara Guru, umungwakena waneng sangketanira nguni. Ling Bhatara Siwa, lah menget kami sobayang ku kita laki, mangke kami asung nugraha, kaya pamuhun ta ri kami, anadah Sang Panca Kumara, lah ruruhen den ta, apan yan uminggat sangkeng swarga, Manawa turun mareng Mreca Pada, irika baksan ta, apan aramih ana ring swarga, yan kita ingke amangan wang, mangkana ling Bhatara Guru. Dadya amisinggih Sang Hyang Kala anembah amwit ri jeng Bhatara Guru.


Tucapa ri lampah Sang Hyang Kala, tumurun mareng Mreca Pada, irika Bhatara Guru, mangen angen kahaywan i putran ira, amastu denya amanggih kadirga yusa.


Tucapa ri dateng Sang Hyang Kala haneng Madya Loka, kahambung-hambung ne Sang Panca Kumara, apan anang wijaya mala, mara wonten ing bhumi Kreta Nagara, jumujug sira ing kana, kapanggih punang wong pada sregep anengen sanjata, wawang Hyang Kala matanya rikang wwang agelar kabeh, boh kamung manusa kabeh, angapa don ta amanguna gelar, sangkep ing wara yuda, saha busana ning aperang, sang apa satrun ta warahen ta ku de mu kabeh, lamakane ngong weruha, mangkana patanya Sang Hyang Kala.

Mojar sang tinakwanan, kami kinon de Sri Maharaja, manglagana kamung kala, kinon amejahana kamung, dosanta anadah wwang. Sumahur Sang Hyang Kala, langgah ujarmu kamung manusa, wehana Sang Panca Kumara, mula tatadahan ingong, agawe paran gumegeti sang Panca Kumara, mula baksana ning ngong, yan tan sawehan mu, masa kamung huripa den i ngong, sawur manuk kang prayoda kabeh, ah tan paweh nghulun, irika kroda Sang Hyang Kala, pinupuh tang para yoda kabeh, rinebut Sang Hyang Kala, dening prajurit eng Kreta Nagara, tan pangrat sengit Sang Hyang Kala tiniban wara sanjata, malayu wadwa kabeh, sesaning mati, akweh atawankanin, rinujak de Sang Hyang Kala, tan hana wani mulat ngaranya, ana umaturi sang prabhu, ryalah tang pekayoda, aperang lawan Sang Hyang Kala, irika Sang Prabhu Maha Sura, gelis mantuk sakeng watangan, marahe Dalem Puri, mawuwus i Sang Panca Kumara, kinen angilen sakahyun ira, mojaraken wadwa nira sampun alah, muwah ling sang prabhu, ri Sang Panca Kumara, ndah mangke nghulun mamwat pejah, tumangguh i kita, tumandang i pamuk Sang Hyang Kala, muliheng Wira Loka. Mangkana pawekas Sang Prabhu Maya Sura, tucapa sang prabhu, atanding kadiran kamawan Sang Hyang Kala, njorok jinorok, yan pira kunang swenira yuda, pejah sang prabhu tan pasara. Annuli angranjing Sang Hyang Kala ri jero ning kadatwan, rinuru Sang Panca Kumara, masowe nora kapangguh, dadi inambung de Bhatara Kala, wijayamala nira, cihna ni dewata, huryan i sampun mijil Sang Panca Kumara, binuru nira muwah, dadi kapanggih ring marga agung, atawan tangis sumambe Bhatara, tan dwa sinikep de Bhatara Kala, neher anela, tan katakana.


Tucapa Bhatara Siwa, rumenga pasambat I putra nira, sigra tumurun paren lawan Bhatari Sri, anglinggih I lembu lanang sweta warna, mijil saking ambara, irika Bhatara Guru, amastu Sang Hyang Kala, umutah, lingira astu Sang Hyang Kala umutah, dumaleg Sang Hyang Kala, dadi mijil Sang Hyang Panca Kumara, malayu tan pamput-amputan, ilang tan pajamuga, kapanggih Bhatara Siwa akalihan lawan Bhatari Sri, anitihi lembu lanang sweta warna, lumaku tengah ngwe bener, kamantyan kroda nira Sang Hyang Kala, arep anadah bapa ibu nira, umangang tutuknya kadi Singha Rodra, annuli mojar Bhatara Siwa, ling nira, ih aja kita anadah bapa ibunta. Ujar Sang Hyang Kala, dah salah lampah bapa ibungku, asing wang lumaku-laku masa tengah ngwe bener, wenang tinadah mami, mangkana ling Sang Hyang Kala.

Mawuwus Bhatara Siwa, lah ya wenang kaya ling ta, nanghing yan kena den ta njepani cacangkriman mami, mangke bapanta ngawistar akena, yan kena denta, tadah bapa ibun ta, teka ning lembu ning hulun. Misinggih Sang Hyang Kala, ling bhatara siwa, slokha;
Astapada sasti karno
Dwi srennggi sapta locanam
Catur buja trinabinca
Eka baga dwi purusah.


Maswe Bhatara Kala, umangen-angen lwir ing sapta locana, tan wruhnya ri soca ning kalpika kara sanunggal, lyan sangke rika, kena de nira anjepani tan dwa swe pitungka Sang Hyang Kala, lawan Bhatara Siwa, anjapani cacangkriman sang bapa, yan amesem ri dalem ati swacita Bhatara Bhatari, ri kemengan Sang Hyang Kala. Tan dumade, sayan lumingsir palaku sang hyang, wande Bhatara Kala manadah Bhatara Bhatari, apan ya alah acacangkriman de Bhatara Siwa, mur bhatara bhatari mulih eng Siwa Pada muwah.

( BERSAMBUNG )

Selasa, 08 Mei 2012

Bapancangah Bandesa.


No                         : 1817/13
Verzemeld door Kirtya
Uit                        : Kesiman Denpasar.
Ontv                     : 6 April 1949
Getikt                            : 21 Maret 1941.
Door                      : Ketut Ramiasta
Nagekeken door     : Ketut Kaler
Diketik kembali oleh: Gede Yunarta
Tanggal                 : 4 Juli 1988.
------------------------------------------------------------
Bapancangah Bandesa.

1.a. Awigenamastu Nama Sidyam, Ong Saraswati ya namah, Maha Dewa Pretista ya namah. Nihan tingkahing prasasti sane mungguh ring Pamancangah, sane mula nimitane nyantanayang I Bandesa, dening mula makawitan Brahmana Panditha, aywa ta pido ri kalingan iki, mangkin elingakena kita sapratisentananing kuno, aywa tan pangega. Mngke renge ri kalingan aji, iki mangde uninga mwmireng rengwa kalingan iki. Sasanake sadaya mwang prati sentanane amanggih bagia manta, tan kurang pangan, sing palaku bagiang, tayangken masanak. Yadian ming pat, ming telu penyamane, mangda mamisan mamindon, pengakune menyama. Yaning I Bandesa tan uninga ring kawitan, iki kawitanta ne nyantanang kita.
1.b. Ritatkala Bhatara Brahma atemu tangan ring ari, dwaning wenten putran bhatara kakalih, ne duhuran Ida Sang Brahmana Pandita, ne alitan Ida Sang Ratu. Ida Sang Brahmana Pandita meparap Ida Mpu Witadarma, Ida Mpu Witadarma maduwe oka asiki, meparab Ida Mpu Wiradarma, Ida Mpu Wiradarma maputra tatiga, ne pinih luhur Ida Mpu Lampita, mahari Sira Mpu Adnyana, Sira Mpu Adnyana mahari sira Mpu Pastika. Sira nyukla brahma cari, kewanten Ida Mpu Lampita maputra kekalih : Jiesta Sira Mpu Kuturan, Mahari sira Mpu Pradah.
Tan kata kena sira Mpu Adnyana, masentana asiki, maparab Sira Mpu Pananda, mangawangun tapa ring padang, ring Giri Selayukti.
Sira Mpu Pananda maputra sawiji, maparab sira Mpu Jiwaksara, muka Sira Mpu Ketek, Sira Mpu Ketek maputra sasiki mapenengah Sang Arya Tatar. Sira
2.b. Sang Arya Tatar maputra sasiki, mangaran Sira Patih Hulung, maputra sawiji, mengaran Ki Semar. Ki Semar merabi ring Trandani, ngelah pianak asiki madan I Langon. I Langon merabi kekalih manak nem wiji, ngaran I Pasek gelgel, I Pasek Denpasar, I Pangeran Tangkas. Ne len bibi, I Pasek Tohjiwa, I Pasek Nongan, I Pasek Pratena, sami ngamong kawibawan, ika ne nem wiji, Dane I Pasek gelgel madruwe panak sasiki mapanengeran I Bandesa.
Semalih sampun lami penyeneng Ida Dalem ring Majapahit, semalih negarane ring Bali ngaran Bangsul, tan wenten-wenten ngamelan.
Tan dumade parek sira Pasek gelgel sareng Dane Ki Bandesa, atur sira Pasek gelgel :
“Inggih manira  matur sisip ring palungguh Ida Dalem, keni Dalem ngampura atur manira, awinan manira ngaturi Dalem mantuk ke Bangsul, Dalem angge manira Gusti, kasungsung antuk jagate ring Bali
3.a.   Bangsul. Dalem angge manira makacu damani, tan lian Dalem mangde kerahayuan jagate ring Bali, dening tan pahulu. Sara pakenak pakahyun dalem manjakang jagate ring Bali, manira wantah menawegang pisan matur sisip ring palungguh dalem, awinan manira prasangga ngaturi Dalem mantuk ke Bali, dening patut Dalem nrewaning jagate ring Bali, anggenipun panghulu antuk jagate ring Bali Bangsul. Keni Dalem menagingin atur manira, manira ngiring Dalem saha kawula wandawa, ngiring palungguh Dalem mantuk ke Bali Bangsul.
Pengandikan Dalem “Nah yan keto, anging I Pasek Gelgel, bareng I Bandesa ajak ira ke Bali”
          “Inggih manira ngiring palungguh Dalem sareng parekan Dalem, titiyang maduwe panak I Bandesa.
Tan dumade memarga Ida Dalem ke Bali, kairing antuk para aryane ring Jawi, prebekel miwah kawula, makadi ka
3.b. witane, pajenengane, penganggene ka payudan, mwah gringsing wayange, saha raja brana kebakta maring Bali.
Tan kata kena gelisning cinarita, sampun dating ring Bali, ring Lingga Arsa Pura makarya Sweca Pura yadyan parahyangan. Saluiring parahyangan ring Gelgel kekaryanin sami antuk Sira Ki Pasek Gelgel, nampani palungguh Dalem. Dane Ki Bandesa kapandikayang mbawosin jagate ring Bali sareng dane Ki Pasek Gelgel.
Duk sira kautus olih sira Patih Gajah Mada, sasanake Ki Bandesa sadaya, manghda kerahayuan jagate ring Bali, wyakti rahayu jagate ring Bali sapanyeneng Ida Dalem ring Bali, Tahun dadi, saluiring tinandur meletik, Ida Dalem pada suka sakti jayeng pangerus, Jenana Nurageng Rat, lwir Hyang Sacipati anurun amideng bwati, anut sarasaning Aji Kutara Manawa, mwang Sastra Sarodresta, matangian tan hanang wyadi
4.a. baya kewuh, sapandirinira Sri Aji Dalem,............. bersambung.